Opadłe drzewa i gałęzie pełnią wiele funkcji, są tak potrzebne środowisku jak żyjące drzewa i krzewy. Dopóki nie postanowiliśmy ich sprzątać lub masowo wykorzystywać na opał, stanowiły naturalny i wszechobecny element krajobrazu. Bez opadłych drzew i gałęzi tracimy ważny element obiegu materii, a także niszę siedliskową dla małych zwierząt i owadów.
Czy martwe pnie i gałęzie pozostawione w ogródku przyczynią się do zwiększenia bioróżnorodności? Tak. Jeżeli pozostawimy je w zacienionym miejscu obrośniętym wysoką trawą lub stworzymy większą pryzmę połączoną z gałęziami to miejsce szybko stanie się mikrosiedliskiem lub nawet – mikrorezerwatem. Oprócz stworzenia warunków dla grzybów związanych z drewnem, przygotujemy naturalne schronienie dla małych zwierząt, które korzystają z kryjówki lub wytworzonego mikroklimatu. Natomiast martwe drewno wystawione na słońce będzie przyjazne dzikim zapylaczom oraz zmiennocieplnym płazom i gadom wygrzewającym się na nich.
Martwe drewno dla utrzymania wilgoci i grzybni
Czy udało Ci się zauważyć w lesie młode drzewka świerka wyrastające na opadłym pniu drzewa? To bardzo dobra strategia przetrwania, ponieważ martwe drewno jest niczym gąbka pochłaniająca wody opadowe, stanowi więc świetne podłoże dla rozwoju wrażliwych siewek. Martwe, zbutwiałe drewno może wchłonąć bardzo dużą masę wody, którą następnie oddaje do środowiska. Przyczynia się tym samym do utrzymania wilgotności w otoczeniu, spowalnia też spływ wody deszczowej. Ma to szerokie pozytywne efekty dla ekosystemu.
Gałęzie dla ptaków
Jeżeli do tej pory nie poświęcaliśmy dużo czasu na obserwację natury, możemy być zdziwieni, że sterta gałęzi to odpowiednie miejsce gniazdowania dla niektórych ptaków. Chętnie skorzystają z niego rudziki lub strzyżyki. Rudzik buduje gniazda tuż przy ziemi, korzystając z różnego typu kryjówek, oprócz gęstych gałęzi mogą to być także miejsca pod wykrotami. Strzyżyki swoje gniazda umieszczają nieco wyżej, ale równie chętnie zajrzą w głąb sterty gałęzi i może zbudują w niej typową dla siebie kulistą konstrukcję gniazda, której kształt jest tak piękny i zaskakujący, ale trudny do znalezienia.
Gałęzie dla płazów i gadów
Czasami nie dowiemy się, że mamy w ogrodzie płazy lub gady, dopóki przypadkiem nie zniszczymy ich kryjówki, którą może stanowić każda kępa z wieloma szczelinami – liści, gałęzi, wyrwanej z ogródka trawy. W takich schronieniach znajdziemy jaszczurki, węże i żaby lub ropuchy. Te ostatnie są ogromnymi sprzymierzeńcami ogrodników, bo eliminują ślimaki. Pozostałe zwierzęta także są ważnym elementem ekosystemu, a ich obecność świadczy o bogatej bioróżnorodności działki – preferują one stanowiska o wysokich trawach, dających schronienie.
Próchno, jakie tworzy się pod pniami może służyć zwierzętom zmiennocieplnym do schładzania, a grzbiety pni do wygrzewania się w słońcu. Najczęściej sterty martwego drewna zajmują jaszczurki (zwinka, żyworodna, zielona, padalec) oraz traszki. Traszki mogą wybrać je na miejsce zimowania.
Gałęzie dla małych ssaków
Zajrzeliśmy w gałęzie i znaleźliśmy ropuchę, a przecież spodziewaliśmy się… jeża. No tak, jeże to najbardziej popularni entuzjaści stert liści i gałęzi. Odpowiednio gęsta kupa ogrodowych odpadów powinna skusić je do zimowania, a w sezonie odwdzięczą się redukcją populacji gryzoni i ślimaków. Pod kupą gałęzi lub pniami drzew nory mogą wykopać mniejsze ssaki.
Drewno i gałęzie dla owadów
Martwe drewno to miejsce bytowania wielu owadów, zwłaszcza chrząszczy, których rozwój larwalny jest związany z przerabianiem rozkładającego się drewna. Jednak nie tylko chrząszcze znajdą w nim schronienie – szczeliny i niewielkie dziuple to doskonałe miejsce gniazdowania dla dzikich pszczół, w tym trzmieli. Jeżeli chcielibyśmy mieć pewność, że to miejsce zostanie upatrzone na dom właśnie przez dzikie zapylacze, warto wywiercić w drewnie dziurki o średnicy 2-10 mm, umieścić pnie w słońcu i… obserwować.
Obszar pozostawiony dzikości stanie się dużo ciekawszy, jeżeli wzbogacimy go o kawałki martwego drewna i gałęzie. Powyższe przykłady pokazują, że drewno tworzy specjalny mikroklimat oraz schronienia na różnego rodzaju stworzeń. Ten element ogrodu może być miejscem obserwacji i edukacji o bioróżnorodności.
